Safety-II
Het gedachtegoed
Het denken over veiligheid verandert en er is steeds meer behoefte aan een ander perspectief. Een andere invalshoek van waaruit naar veiligheid kan worden gekeken is Safety-II; een perspectief met een andere focus dan dat u misschien gewend bent maar die heel veel oplevert. Dit betekent iets voor de visie, beleid, procedures en uitvoering van werkzaamheden binnen uw organisatie. Op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau.
Bij Safety-I zit de focus op wat niet goed is gegaan. Retrospectief kijk je terug naar hoe een situatie is ontstaan en onder welke omstandigheden. Safety-II is anders kijken naar hoe we het doen in de dagelijkse praktijk. De gedachte is om juist ook te sturen op zaken die wél goed zijn gegaan. Immers, het gaat om de totale context waarin veel goed, en soms zelfs héél goed gaat.
Bij Triaspect zien we Safety-I en Safety-II niet als tegenpolen maar als twee perspectieven die elkaar aanvullen. De kunst is te kiezen voor de zienswijze en een methode die op dat moment het meeste recht doet aan de praktijk.
Safety-II
Bij Safety-II wordt er gekeken naar het denken en handelen vanuit de dagelijkse praktijk. Wat zijn de olifantenpaadjes in het werkproces? Olifanten zijn vaak de eerste die een nieuwe route proberen om op een snellere/betere manier van A naar B te komen. De eerste olifant vertrouwt op zijn/haar intuïtie en is creatief. Er ontstaat een pad wanneer de hele kudde de initiatiefnemer gevolgd is. Daarna maken andere dieren gebruik van deze ‘olifantenpaadjes’. Het is een metafoor voor wat je ook veel ziet in het dagelijks leven. Het vinden van een andere en misschien wel betere manier van werken, anders dan vanuit beschreven processen en protocollen. Dat betekent vertrouwen hebben in mensen die het werk doen. Door te erkennen dat het best bijzonder is dat in alle complexiteit die de zorg tegenwoordig kent, óók heel vaak dingen goed gaan.
Natuurlijk hebben we dit meer te danken aan de mensen dan aan de protocollen, die door de diversiteit aan situaties ook lang niet altijd 100% toepasbaar zijn. Safety-II ziet dan ook de medewerker als belangrijke factor voor een veilige organisatie. Want die weet hoe er het beste kan worden omgegaan met (nieuwe) risico’s die zich aandienen in zijn of haar werk.
Het mooie van Safety-II is dat er gekeken wordt hoe het gaat in de werkelijkheid. Je kunt veiligheid namelijk niet monitoren als je niet weet hoe het er daadwerkelijk in de dagelijkse praktijk aan toegaat. Bij Safety-I kijken we vooral of de protocollen, procedures en richtlijnen wel gevolgd zijn (risicobeheersing). Echter, bij een incident kun je achteraf constateren dat protocollen niet gevolgd zijn. Ook bij een goede uitkomst kan dit zo zijn.
Waarom Safety-II?
De complexiteit in de zorg neemt toe: (dubbele) vergrijzing, Regeldruk, ziekteverzuim, uitstroom en een groeiende zorgvraag. De wendbaarheid in organisaties en het verband met Safety-II is daarom van groot belang. We zien dat veranderingen elkaar snel opvolgen en er wordt een groot beroep gedaan op de wendbaarheid (veerkracht) van organisaties. Niet alleen de organisatie moet wendbaar zijn, ook van mensen wordt flexibiliteit en weerbaarheid verwacht, zodat ze om kunnen gaan met de verwachte en onverwachte omstandigheden. Dit vraagt om medewerkers die zich flexibel kunnen aanpassen aan de situatie in plaats van medewerkers die rigide vasthouden aan werkprocessen en protocollen (dit noemen we het work as imagined: WAI).
Daarnaast vinden we het belangrijk dat de organisatie hierbij betrokken is, daarom werken wij veel met ‘coaching on the job’ waarbij de onderzoeker het interne onderzoeksteam begeleidt. Op deze wijze is het meeste rendement te behalen voor de organisatie: naast de leerelementen die uit het onderzoek naar het ernstige incident of ongeval naar voren komen, leren zij ook het goed uitvoeren van onderzoek.
Aan de slag met Safety-II
Steeds meer zorgorganisaties omarmen Safety-II. Maar hoe breng je dit praktisch en met haalbare en pragmatische stappen in de praktijk?
Vragen die hierbij belangrijk zijn, zijn onder andere:
- Waarom willen we Safety-II implementeren?
- Hoe sluit Safety-II aan bij onze bestaande visie op veiligheid en kwaliteit?
- Wat betekent dit voor leiderschap binnen onze organisatie maar ook voor de uitvoerende teams?
- Hoe kunnen we op een andere manier leren van incidenten, kansen en van de dagelijkse praktijk?
Hoe ga je te werk?
- Durf te starten en kijk waar de aansluiting zit bij al bestaande initiatieven.
- Aanpassing vanuit leren, evalueren en stel bij waar nodig.
- Maak verbinding met beleid, benut uitkomsten van incidentmeldingen en versterk het vertrouwen van zorgprofessionals.
- Heldere rollen en verwachtingen zodat iedereen weet wat er van hem/haar verwacht wordt.
- Gebruik reflectiemomenten en teamoverleggen om inzichten en goede voorbeelden te delen.
- Start met een roadmap en maak vooral kleine stappen. Ga als een slak niet als een haas!
Kortom: werk stap voor stap aan een cultuur waarin veerkracht en continu leren centraal staan!
Ons Safety-II aanbod
Inspiratiesessie Safety-II
Voor RvB/MT/Directie/Afdeling beleid
Tijdens deze interactieve inspiratiebijeenkomst van 1 dagdeel gaan we in op:
- De noodzaak van een Safety-II kijk op veiligheid:
Waarom is deze aanpak onmisbaar in een zorgomgeving die steeds complexer wordt? - Kansen en uitdagingen binnen de specifieke brancheomgeving-omgeving:
Hoe sluit Safety-II aan op de dagelijkse praktijk van alle medewerkers op alle lagen binnen de organisatie - Integratie in de praktijk:
Hoe verweef je deze aanpak met reeds bestaande werkwijzen, lopende trajecten en organisatie- en overlegstructuren. - Resultaat:
Wat levert het de organisatie op om op deze manier naar veiligheid te kijken en te leren van de dagelijkse praktijk?
Doel van deze inspiratiebijeenkomst is te inspireren, informeren en in beweging zetten op onderstaande punten:
- Op welke manier kun je ook naar kwaliteit en veiligheid kijken (Safety-II)?
- Waarom is dit belangrijk?
- Welke aansluiting is er bij bestaand beleid, de al lopende projecten, overlegstructuren en andere initiatieven?
- Welke stappen kunnen er als eerst worden gezet?
- Wie en wat zijn hiervoor nodig?
- Wat levert dit concreet op voor alle betrokken stakeholders?
- We sluiten aan op dat wat de organisatie reeds heeft ingezet. Ook vinden we het heel belangrijk om aan te sluiten bij de visie en strategie van de organisatie!
Inspiratiesessie Safety-II
Voor kwaliteits- en veiligheidsteams, kwaliteitsverpleegkundigen, medewerkers en zorgteams.
Bij Safety-I zit de focus op wat niet goed is gegaan. Retrospectief kijk je terug naar hoe een situatie is ontstaan en onder welke omstandigheden.
Safety-II is anders kijken naar hoe we het doen in de dagelijkse praktijk. De gedachte is om juist ook te sturen op zaken die wél goed zijn gegaan. Immers, het gaat om de totale context waarin juist ook veel goed gaat.
Het mooie van Safety-II is dat er gekeken wordt hoe het gaat in de werkelijkheid. Je kunt veiligheid namelijk niet monitoren als je niet weet hoe het er daadwerkelijk in de dagelijkse praktijk aan toegaat.
Juist in deze tijd wordt er een beroep gedaan op flexibiliteit, weerbaarheid en wendbaarheid van de zorginstelling en haar medewerkers.
Tijdens deze inspiratiebijeenkomst van een dagdeel gaan we in op:
- De noodzaak van een Safety-II kijk op veiligheid:
Waarom is deze aanpak onmisbaar in een zorgomgeving die steeds complexer wordt? - Kansen en uitdagingen binnen jouw branche:
Hoe sluit Safety-II aan op de dagelijkse praktijk van de medewerkers? - Integratie in de praktijk:
Hoe verweef je deze aanpak met bestaande werkwijzen en protocollen?
Hoe kun je het gedachtegoed Safety-II praktisch toepassen
We gaan aan de slag met praktische oefeningen, leuke filmpjes en veel interactie.
Safety-II training
Voor zorgteams, kwaliteitsverpleegkundigen, kwalteits- en veiligheidsteams en andere medewerkers van een zorgorganisatie
Tijdens deze training van anderhalve dag wordt op de eerste dag (hele dag) kort de visie op veiligheid besproken. Vervolgens komt de theorie van Safety-II stapsgewijs aan de orde.
Deze eerste dag staat in het teken van kennismaken met en het eigen maken van dit gedachtengoed. Hierbij gaan deelnemers in groepen aan de slag met praktijkvoorbeelden en alle stappen uit de methode.
Tussen de eerste en de tweede trainingsdag zit een periode van 6-8 weken waarin deelnemers een praktijkopdracht uitvoeren in de vorm van een analyse. Deze praktijkopdracht en andere relevante documenten zijn voor de deelnemers beschikbaar via ons online trainingsportaal.
Tijdens de tweede dag (halve dag) zullen praktijkervaringen en -opdrachten gedeeld worden. Met elkaar wordt zo de laatste verdiepingsslag gemaakt om er direct mee in de praktijk aan de slag te kunnen.
Deelnemers leren:
- Hoe er tot nu toe is gedacht over kwaliteit & veiligheid en continu verbeteren.
- Waarom een bredere kijk op veiligheid (Safety-II) nodig is.
- Wat de basisprincipes zijn van het Safety-II gedachtegoed?
- Welke concrete aanleidingen er zijn om direct mee aan de slag te gaan in de dagelijkse praktijk.
- Hoe ze met een analyse optimaal kunnen leren van de dagelijkse praktijk door:
- De papieren werkelijkheid in kaart te brengen (Work as imagined).
- De dagelijkse praktijk in kaart te brengen (Work as done).
- Op basis hiervan de verbeterkansen vast te stellen en hier concrete acties aan te verbinden.
- De juiste gesprekstechnieken toe te passen.
- Met een open en brede blik te analyseren.
Wat levert het op?
- Bewustwording en verhoging van kwaliteit en veiligheid.
- Zeggenschap door middel van een teamgerichte aanpak.
- Duurzame inzetbaarheid.
- Werkplezier!
FRAM
FRAM-methodiek
De Functional Resonance Analysis Method ofwel FRAM-methodiek helpt zorgorganisaties beter begrijpen hoe het werk in de praktijk écht gaat. In plaats van alleen te kijken naar fouten, laat FRAM zien hoe zorgverleners elke dag flexibel inspelen op situaties. Want in de zorg loopt het vaak anders dan op papier staat en juist die dagelijkse aanpassingen maken het verschil tussen goede en minder goede uitkomsten.
Het verschil tussen Work as Imagined (WAI) en Work as Done (WAD) in kaart brengen waarbij aandacht is naar onderlinge afhankelijkheden zoals welke verschillende functies binnen een proces op elkaar inwerken.
FRAM is handig als standaard analyses tekortschieten, bijvoorbeeld bij incidenten die niet één duidelijke oorzaak hebben of incidenten of calamiteiten die steeds terugkeren. Het helpt om patronen en knelpunten te ontdekken zonder meteen extra regels of protocollen op te leggen. Zo kun je als zorgorganisatie gericht verbeteren en zorgen dat medewerkers meer ruimte en vertrouwen krijgen om hun werk goed te doen.
Triaspect ondersteunt in het doen van onderzoek volgens de FRAM-methode. Ook kunnen wij een training aanbieden waarin we deelnemers meenemen op pragmatische wijze in de aanpak voor de uitvoering van een FRAM-analyse.
Advies op maat
Learning teams, dialoogsessies, bestuurlijke reflectie
Slim en slagvaardig organiseren is essentieel als je tegelijk veilige en menswaardige zorg wil verlenen aan cliënten én een goede werkgever wil zijn voor alle zorgprofessionals.
Dat lukt niet iedere organisatie. Er zijn vaak ingrijpende organisatorische aanpassingen nodig om dit wel waar te kunnen maken. Andere processen, andere manieren om het werk te verdelen, te coördineren en besturen, veranderingen van cultuur en gedrag, van werkplekinrichting, van competenties en van rollen van werknemers en managers. Organisatievernieuwing op de harde kant (structuur en systemen) in samenhang met de zachte kant (mensen en cultuur).
Onze adviseurs kunnen u begeleiden in dit proces op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau. Het Safety-II gedachtegoed zit in onze DNA. Triaspect is totaalpartner op het gebied van integrale veiligheid. We verbinden alle onderdelen vanuit het VMS-denken zodat het een logisch geheel wordt. En we hebben jarenlange ervaring op de onderdelen systemen en structuren en mensen en cultuur. U werkt met professionals van Triaspect die uw taal spreken, op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen, wet- en regelgeving en bovenal snel en pragmatisch kunnen ondersteunen, inspireren, en samen met u kwaliteit en veiligheid verbeteren. Of het nu een onderzoeksvraag is, adviesvraagstuk, training, slimme verbetertool, of gewoon even bijpraten. Weet ons te vinden. We zijn er voor u.
Inspirerende sprekers
op uw symposium, congres, netwerk-/ketenpartnerbijeenkomst, medewerkersdag
Een inspirerende of motiverende spreker is van grote waarde als u een bijeenkomst organiseert. Triaspect beschikt over een grote poule met sprekers en thema’s die een ludieke inhoud en beleving aan uw bijeenkomst kunnen geven. Of het nu kleinschalig is of groots opgezet. Wij denken graag met u mee!
Thema’s waar we vaak voor gevraagd worden:
- Safety-II
- Leren van de dagelijkse praktijk
- Leiderschap
- Duurzaam verbeteren
- Teamgerichte aanpak
- Melden, leren en verbeteren
- Casuïstiek besprekingen
